Παθοφυσιολογία της νεφροτοξικότητας από λίθιο

Περίληψη

Παρότι ανακαλύφθηκαν το 1800, η ιστορία των αλάτων λιθίου στην ψυχιατρική ξεκίνησε ουσιαστικά το 1949. Το λίθιο έχει αποδειχθεί εξόχως αποτελεσματική θεραπεία για την αντιμετώπιση των ασθενών με συναισθηματικές διαταραχές: προλαμβάνει την αυτοκτονία και τις υποτροπές της διπολικής διαταραχής ενώ έχει χρησιμότητα και ως επικουρική θεραπεία στη μονοπολική κατάθλιψη. Παρά την αναμφισβήτητη αξία του χρησιμοποιείται όλο και λιγότερο συχνά στην κλινική πράξη. Δύο από τους λόγους που συμβαίνει αυτό είναι ο στενός θεραπευτικός του δείκτης και η νεφροτοξικότητά του. Η νεφροτοξική δράση του λιθίου άρχισε να απασχολεί έντονα τους επιστήμονες εδώ και 40 χρόνια περίπου. Σήμερα, είναι τεκμηριωμένο ότι το λίθιο μπορεί να προκαλέσει, με φθίνουσα σειρά συχνότητας, νεφρογενή άποιο διαβήτη, χρόνια νεφρική νόσο και νεφρωσικό σύνδρομο. Για τη δεύτερη, είναι πιθανό οι ασθενείς να χρειαστούν αιμοκάθαρση ακόμη και αν διακοπεί η χορήγηση του λιθίου. Δεν είναι απόλυτα τεκμηριωμένη η σχέση μεταξύ αγωγής με λίθιο και εμφάνισης όγκων του νεφρού. Οι μοριακοί και παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί της τοξικής δράσης του λιθίου στον νεφρό είναι εν μέρει αποσαφηνισμένοι. Η γνώση των παραπάνω βοηθά στην αύξηση της φαρμακοεπαγρύπνησης του κλινικού ψυχιάτρου ώστε να είναι σε θέση, με την κλινική εξέταση και τις εργαστηριακές δοκιμασίες, να ανιχνεύει έγκαιρα ή να προλαμβάνει νεφρικά προβλήματα και να τα αντιμετωπίζει με τη συνεργασία νεφρολόγου.