Αιματολογικές διαταραχές επαγόμενες από αντιψυχωτικά φάρμακα

Περίληψη

Πάνω από μισό αιώνα μετά την ανακάλυψη της χλωροπρομαζίνης και της αλοπεριδόλης τα αντιψυχωτικά φάρμακα γνώρισαν μια πραγματική επανάσταση εξέλιξης. Η γνώση των ανεπιθύμητων ενεργειών τους είναι κεφαλαιώδους σημασίας καθώς μπορεί να συμβάλει στην πρόληψη ανεπιθύμητων συμβαμάτων, να ελαττώσει τον χρόνο και το κόστος νοσηλείας, να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ασθενών, να ελαχιστοποιήσει τα προβλήματα μεγιστοποιώντας το θεραπευτικό όφελος. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας ανασκόπησης ήταν η παρουσίαση των αιματολογικών ανεπιθύμητων ενεργειών των αντιψυχωτικών φαρμάκων, και πιο συγκεκριμένα της συχνότητας και της σύνδεσής τους με τις διάφορες κατηγορίες αυτών των φαρμάκων, της κλινικής τους εικόνας και των παθοφυσιολογικών μηχανισμών τους. Υλικό-μέθοδος: Έγινε ανασκόπηση της διεθνούς βιβλιογραφίας (άρθρα περιοδικών κυρίως από τη βάση δεδομένων PubMed, καθώς και βιβλία-μονογραφίες). Καλύφθηκε η χρονική περίοδος 1978-2012, και οι λέξεις-κλειδιά που χρησιμοποιήθηκαν ήταν antipsychotics, hematologic adverse effects, drug-induced adverse effects. Αποτελέσματα: Οι αιματολογικές ανεπιθύμητες ενέργειες που επάγονται από τη χρήση αντιψυχωτικών φαρμάκων δεν είναι ιδιαίτερα συχνές, ενώ πολλές δημοσιεύονται στα πλαίσια αναφορών περιπτώσεων (case reports). Για τον λόγο αυτό δεν έχουν τύχει ιδιαίτερης προσοχής. Μπορεί να αφορούν σε διαταραχές που έχουν σχέση με όλες τις σειρές των έμμορφων συστατικών του αίματος καθώς και με τον πηκτικό μηχανισμό. Εξαίρεση σε αυτό τον κανόνα αποτελεί η επαγόμενη από την κλοζαπίνη ακοκκιοκυτταραιμία, η οποία απαιτεί αυξημένη κλινική επαγρύπνηση. Η ακοκκιοκυταραιμία μάλιστα αποτέλεσε αιτία απόσυρσης της κλοζαπίνης από την κυκλοφορία πριν από περίπου 35 χρόνια. Συμπεράσματα: Σε κάθε περίπτωση η εμφάνιση ενός αιματολογικού συμβάματος σε ασθενή που λαμβάνει αντιψυχωτικά φάρμακα απαιτεί προσεκτική εκτίμηση.